Ik wil kunnen genieten van de kleine dingen op mijn bedrijf

Onderweg naar Maran ben ik benieuwd wie ik aan ga treffen. Mijn collega, Anke de Brouwer, was zo enthousiast over deze Jonge Held dat ik erg nieuwsgierig ben. Eenmaal op het bedrijf tref ik de nuchtere Maran aan die me later vol passie en enthousiasme mee weet te nemen in zijn wereld.

Maran, hoe ben je begonnen met je bedrijf?
“Ik zal bij het begin beginnen. Mijn ouders hebben altijd melkvee gehad. Al van jongs af aan was ik bij de koeien te vinden. Afspreken met vriendjes was oké zolang ik maar om vier uur thuis was want dan wilde ik de koeien voeren. Niemand keek er dan ook raar van op toen ik besloot om veehouderij te studeren aan de MAS. Tijdens mijn opleiding ging ik voor stage naar Canada. Een geweldige tijd had ik daar gehad en toen mijn stagebedrijf me een tijdje later een bericht stuurde of ik een tijd bij hem zou willen komen werken als hij me een ticket zou sturen, hoefde ik niet lang na te denken. Zo vertrok ik naar Canada, ik woonde er samen met een jongen uit Sint Michielsgestel. We werkten hard, gingen naar de kroeg, zaten op voetbal en hadden het er goed naar onze zin. Toch begon het te knagen dat ik thuis ook veel vrienden en familie had en zo kwam ik na elf maanden weer naar huis. Eenmaal thuis besloot ik wel om me te oriënteren op emigreren naar Canada. Mijn ouders hadden hier vroeger ook al eens naar gekeken dus ik had het niet van een vreemde. Om naar Canada te emigreren had je wel een flink potje geld nodig en dus keek ik verder naar Duitsland. Maar ook daar zou ik ver van mijn vrienden vandaan zitten en was het me dat waard?”

Toch koos je om niet te emigreren, waarom niet?
“Er speelden slechte melkprijzen, mijn vader die al langere tijd ook buiten de deur werkte op de betonpomp en het feit dat we bijna geen koeien meer hadden. Emigreren klonk dus aanlokkelijk. Maar wat doe je? Toen de vijf koeien die mijn vader nog wel had, in 2011 zouden gaan afkalven, besloot ik te zorgen voor deze koeien. De kalveren werden geboren en mijn boerenhart begon flink te kloppen. Zou ik het bedrijf hier niet weer op kunnen starten? Via, via hoorde ik dat een boer ging stoppen en zo kocht ik met een gedeelte van mijn spaargeld twintig koeien van hem. We hadden nog melkquotum en zo begon ik met het melken van de koeien. Mijn bedrijf was begonnen.”


Beetje bij beetje bouw je verder aan je bedrijf, welke stappen zet je?
“Aangezien de stal oud was en nog steeds is, koos ik er voor om deze stap voor stap te renoveren. De melkstal was al snel aan de beurt want met plezier kunnen melken is voor mij essentieel. De melkstal van 2 x 4 was niet groot maar toch koos ik om deze te renoveren. Er was simpelweg nog geen geld voor een andere melkstal. Mijn vader vertelde na het renoveren met een grote lach op zijn gezicht: die renovatie heeft jou nog meer gekost dan waar ik deze melkstal ooit voor heb gekocht. En daar kon ik het mee doen. Niet alleen de melkstal werd gerenoveerd maar ook de ligboxen. De gezondheid van de koe staat voor mij voorop waardoor daar ook de eerste aandacht naar uitging. Een jaar later ging ik de stal wat uitbreiden en kwamen er krachtvoerboxen waardoor ik niet meer iedere dag met een kruiwagen en een schep door de stal hoefde te lopen om de koeien te voeren.”

Hoe was het mogelijk om steeds te verbouwen?
“Mijn vader en ik hadden spanten op de kop kunnen tikken bij een sloop. Zo zie je maar, als je nuchter bent en goed op let, kan je heel wat spullen bij elkaar verzamelen voor niet teveel geld. Hoe mooi al die nieuwe spullen ook zijn, als ik die had moeten kopen dan had ik nooit boer kunnen worden.”

“Ik heb erg veel geluk met mijn vader en broer op de betonpomp en een andere handige broer. We hebben eigenlijk alles zelf verbouwd. Voor de komende jaren staan de 180 m2 asbestplaten op de planning en een andere melkstal. Maar ik wil eerst weer wat meer geld gespaard hebben en duidelijkheid over de wet- en regelgeving voordat ik die investering doe. Alleen op die manier kan ik mijn bedrijf ik evenwicht houden.”


Wat bedoel je met ‘mijn bedrijf in evenwicht houden’?
“In evenwicht houden staat voor mij voor een gezond bedrijf. Het is zwaar om een bedrijf op te starten en al helemaal als je een melkprijs ziet van vorig jaar en de wet- en regelgeving die maakte dat ik van negen van mijn zestig koeien afscheid moest nemen.
Ook staat evenwicht voor mij ook voor het runnen van je bedrijf zonder teveel geld van de bank. Zo blijf ik baas in eigen keuken.
Eigenlijk is het wel interessant om iets over de bank te vertellen. Na de koop van mijn eerste twintig koeien ging ik met een flink pak papier naar een bank om een beetje financiering aan te vragen. Het ging echt niet om tonnen maar ik werd gewoon uitgelachen. Ik dacht toch zeker niet dat ze me zouden financieren? De toon was gezet en ik zou daar niet meer terug komen. Toen ik het er een tijd later over had met een kennis vond hij van het van de zotte dat ik zo was behandeld. Hij belde zijn accountmanager van de Rabobank en nog die zelfde dag werd ik terug gebeld voor een afspraak. Een week later was de afspraak en moest ik kort en bondig op papier zetten wat mijn plan was. Twee weken na het telefoontje was het geregeld en kreeg ik financiering.”

Je hebt het over evenwicht maar ik hoor niks over de balans tussen werk en privé?
“Die balans is er ook tijden niet geweest. Wellicht dacht je: waar komt dat spaargeld toch vandaan? Nou van heel hard werken in de bouw. Ik werkte namelijk flinke dagen in de wegenbouw als ZZP’er. Nu melk en voer ik ’s ochtends, werk ik 20-25 uur in de wegenbouw en melk ik de avonden vaak weer. De avonden ben ik vaak niet voor negen uur binnen maar ik moet er ook niet aan denken om al vanaf een uur of zes op de bank te zitten. Ik vind het heerlijk om alleen of met mijn vader of broers, thuis aan het werk te zijn. Maar om op je vraag terug te komen. Die balans was er eerst niet maar die ontstaat steeds meer. Ik hoef niet meer naar ieder feestje of naar iedere vergadering. Ik probeer de zondagen zoveel mogelijk vrij te houden en ik zal in de toekomst eerder mensen inhuren om te helpen met de bouw zodat ik minder lang bezig ben met de verbouwingen. Ook ga ik met mijn beste vriend ieder jaar naar Oostenrijk, even een week niks moeten en je hoofd leeg maken. Er moet toch ook wat tijd zijn om leuke dingen met Joyce en mijn vrienden te doen en om zo nu en dan op de motor te stappen, toch?”

Je noemt jezelf meer een boer dan een ondernemer, waarom?
“Een echte ondernemer kan op zijn computer kijken en keuzes maken om koeien weg te doen of te vervangen omdat ze niet meer goed presteren. Soms zou ik willen dat ik hier harder in was maar dat is nu eenmaal niet zo, ik boer vanuit mijn gevoel.
Misschien is het voor mij lastiger om zomaar koeien weg te doen omdat mijn koeien er echt voor zorgen dat mijn droom uit is gekomen en ik boer kon worden.
Toen ik vorig jaar negen koeien weg moest doen was het even slikken, mijn lievelingskoe moest namelijk ook weg. Een keuze die voor mij enorm zwaar was maar de dame in kwestie was echt al heel oud. En tja, dan moet je toch een keuze maken die bijdraagt aan de boterham op je bord. Nu heb ik wel weer een lievelingskoe. Een mooi beest, niet de grootste en ze geeft niet de meeste melk maar ze heeft toch al zeven keer gekalfd. Ook heeft ze sentiment: ze is namelijk de laatste koe die ik nog heb van de koeien die ik als eerste kocht om te kunnen gaan boeren.”


Wat is een belangrijke eigenschap als boer of ondernemer?
“Blijf communiceren! Sommige mensen zijn echte binnenvetters en communiceren niet. Ook niet in lastige of financiële situaties. Ik heb ook wel eens in een lastige financiële positie gezeten en dan baal je enorm. Maar er waren twee opties: je mond houden en pas betalen wanneer het lukt of communiceren. Ik ging voor het laatste. Ik gaf aan dat het financieel een lastige tijd was in verband met slechte prijzen en of dit een probleem was. Het antwoord: goed dat je het aangeeft, geen probleem. Als je maar praat en eerlijk bent dan is het mogelijk om te blijven boeren.”

Hoe zie je je toekomst?
“In de toekomst wil ik de asbestpanelen vervangen hebben en de melkstal. Ook hoop ik meer grond te hebben om er voor te zorgen dat ik mijn kudde iets uit kan breiden. Ik heb namelijk 70 ligboxen in de stal en het zou mooi zijn om deze gevuld te hebben.
Ook hoop ik om aan de andere kant van het pad te wonen. Joyce en ik wonen in het appartement waar mijn ouders en ik vroeger ook gewoond hebben. Mijn ouders wonen nu in het ‘grote’ huis en het zou mooi zijn om over een tijd te wisselen. Ik zie mezelf daar wel wonen met Joyce en in de toekomst hopelijk kinderen. Voor mijn ouders is het appartement ideaal omdat daar alles gelijkvloers is en omdat mijn vader echt niet in het dorp kan wonen. Hij moet altijd iets kunnen doen net zoals mijn moeder die ook drukdoende is op en rond het erf. Mijn wens is om in de toekomst meer thuis op de boerderij te kunnen werken maar of ik echt fulltime thuis zou willen werken weet ik niet. Ik vind het mooi om nu op pad te zijn met anderen en om een grotere wereld te hebben dan alleen de veearts, adviseur en studiegroep waar het eigenlijk altijd gaat over ‘koeien, koeien, koeien’. Het leven is meer dan dat.”

Wat is je levensmotto?
“Je moet je hart volgen. Iedereen heeft altijd een mening over een ander. Ik denk vaak: laat iedereen het toch doen op zijn of haar manier en geef mij de ruimte om het op mijn manier te doen. Sommige mensen verklaren me voor gek met mijn 51 koeien. Maar je moet je hart volgen en dit is echt mijn ding. Ik hoef niet veel en groot, al zou ik dat op mijn 18e misschien wel hebben gewild. Ik wil kunnen genieten van de kleine dingen op mijn bedrijf. Zoals de melkglazen die tijdens het melken vol schieten met melk en de enthousiaste koeien in de wei wanneer ze een nieuw stukje gras krijgen. Daar kan ik echt intens van genieten.”